Кнігі сярэдзіны восені – чаканыя і разнастайныя: новыя раманы маладых аўтараў пра вясковую містыку і футурыстычны экшн паказваюць перспектывы развіцця беларускай літаратуры, а грунтоўныя перавыданні і даследаванні ўмацоўваюць падмурак.
Мастацкая літаратура
Макар «Ніці»
У беларускага пісьменніка Макара, вядомага па кнізе «Апошняе пакаленне», выйшаў новы раман «Ніці» — дэтэктыўны габелен, у якім сплятаюцца фальклор і сучаснасць, будзённая злабадзённасць і магічны рэалізм, гарадскія абстракцыі і вясковая хтонь.
У вёску Крупа, дзе знікаюць нябожчыкі, па размеркаванні прыязджае малады настаўнік Антон. На картах вёска — усяго толькі кропка сярод балот і лясоў, але тутэйшыя вераць у старажытныя забабоны і жывуць паводле традыцый продкаў.
Абрад «ніці», пасля якога знікаюць нябожчыкі, непакоіць Антона, і ён пачынае шукаць яму лагічнае тлумачэнне. Чым далей настаўнік прасоўваецца ў расследаванні, тым больш рызыкуе ўласным жыццём і сутыкаецца з варожасцю мясцовых жыхароў.
Што хавае Крупа: чалавечыя злачынствы ці сілу, якая прыйшла з іншага свету?
Выдавецтва «Янушкевіч»
Набыць можна тут.
Віталь Рыжкоў «Дзверы, замкнёныя на ключы». Перавыданне
Кніга паэзіі Віталя Рыжкова «Дзверы, замкнёныя на ключы» пабачыла свет у 2010 годзе ў выдавецтве «Логвінаў» (кніга+аўдыя) і здабыла лаўрэацтва ў прэміі «Дэбют» імя Максіма Багдановіча.
Першы наклад яе быў цалкам распрададзены за некалькі месяцаў. Перавыданне кнігі, пашыранае і дапоўненае, з’явілася ва ўкраінскім выдавецтве «Крок» у калекцыі «Профілі» ў 2014-м, яно таксама было распрададзена цягам некалькіх месяцаў.
Крытыка няўхвальна адгукалася пра абсцэнную лексіку, прысутную ў паэзіі Рыжкова, пры гэтым адзначаючы высокі ўзровень версіфікатарскага майстэрства аўтара і ўнікальнасць паэтычнай інтанацыі.
Кніга выйшла пры падтрымцы Фонду TUTAKA ў выдавецкай агенцыі «Экапрэс».
Набыць можна тут.
Ганна Севярынец «Дзень святога Патрыка», «Гасцініца «Бельгія»
У новым выданні два тэксты выйшлі пад адной вокладкай, яны яшчэ раз адрэдагаваныя, вёрстка ўзбагацілася фотаздымкамі горада і дзейных асобаў.
«Гасцініца «Бельгія» — гістарычны раман, прысвечаны аднаму з самых цікавых перыядаў у гісторыі сучаснай Беларусі, 1920-м гадам. Героі — маладыя паэты, якія будуюць асабістае жыццё і жыццё рэспублікі па канонах новага мастацтва. Кніга створана на падставе архіўных матэрыялаў і мемуарных крыніц.
Аповесць «Дзень Святога Патрыка» ўпершыню пабачыла свет у выдавецтве «Рэгістр» у 2017 годзе. Твор прысвечаны будучыні беларускай мовы.
Замовіць кнігу можна тут.
Арцём Шуканаў «Пентаквантар»
Дэбютны раман маладога аўтара Арцёма Шуканава «Пентаквантар» – гэта посткіберпанк-раман, неўтаймаваны і маштабны тэхнатрылер, які ідзе па слядах «Крыптаномікону» і «Лавіны» Ніла Стывенсана, несучы на сэрцы шнары ад «Штама Андрамеда» Майкла Крайтана і «Нэйрамансера» Уільяма Гібсана.
Дзеянне адбываецца ў будыйскіх святынях спякотнага Лаоса і на дажджлівых неонавых вуліцах Кіёто. З бетонных джунгляў Мінска-3, што на ўсходніх межах Інтэрмарыуму, даводзіцца перамясціцца на Мальдывы, а адтуль, калі гісторыі становіцца цесна на Зямлі, праз Індыйскі акіян – да вялікай кветкі Чырвонай Плюмерыі, ніжняй станцыі касмічнага ліфта, адкуль героі пачнуць сваё самае далёкае падарожжа да планеты Джуніпер.
Выдавецтва «Gutenberg»
Набыць можна тут.
Ганна Янкута «Надзейны сродак ад прывідаў»
«У адрозненне ад «Канстытуцыі», — піша аўтарка, — гэта не канцэптуальны праект, а менавіта зборнік. Самы стары з вершаў быў пачаты ў 2012 годзе, самы новы я напісала ў 2024-м. Частка з гэтых тэкстаў рабілася для «Канстытуцыі», але ў выніку ў яе не ўвайшла, частку я напісала ў апошнія гады (з сярэдняй хуткасцю верш на паўгода). На сённяшні дзень гэта ўсе вершы, якія ў мяне ёсць, і ўжо год я вершаў не пісала – выявілася, што ў прозе я пачуваюся нашмат больш упэўнена і ўтульна, але яна забірае ўвесь час і сілы».
Выдавецтва Hochroth Minsk.
Набыць можна будзе на сайце выдавецтва.
Дзіцячая літаратура
Серыя кніжак-кардонак ад «Папуры»
Выдавецтва «Папуры» выпусціла з друку серыю новых кніжак-кардонак для самых маленькіх чытачоў: «Хто хаваецца ў Афрыцы?», «Хто хаваецца ў лесе?» , «Хто хаваецца ў моры?» , «Хто хаваецца ў траве?», «Хто хаваецца на ферме?».
У кніжках вершаваныя загадкі пра насякомых, звяроў, птушак, рыб і іншых істотаў і з‘явах.
Унутры — клапаны-акенцы (герояў кнігі трэба знайсці), а старонкі зроблены з трывалага кардону.
Выдавецтва «Папуры»
Данута Бічэль «Радзіма»
Серыя «Ветрачок»
У кнігу ўключаны найлепшыя дзіцячыя вершы, напісаныя паэткай на працягу апошніх дзесяцігоддзяў. Творы ўзнаўляюць перад юным чытачом цікавосткі навакольнага свету і прыгажосць нашай мовы.
Зборнік праілюстраваны мастачкай Аляксандрай Адамовіч.
Выдавец Раман Цымбераў
Набыць можна тут.
Алег Мінкін «Зарапад»
Серыя «Ветрачок»
У кнізе выбраных дзіцячых вершаў Алега Мінкіна, якую праілюстравала Кацярына Мельнікава, паэтычна ўвасабляюцца нацыянальныя міфалагічныя істоты, ажывае раслінны і жывёльны свет, а таксама апяваецца беларускі каляндар.
Выдавец Раман Цымбераў
Набыць можна тут.
Сяржук Сокалаў «Усмешка»
Серыя «Ветрачок»
Кніга Сержука Сокалава «Усмешка» — гэта чароўны вершаваны калейдаскоп, складзены з запамінальных пачуццяў, досціпаў і назіранняў.
Праілюстравала выданне мастачка Валерыя Лукашык.
Выдавец Раман Цымбераў
Набыць можна тут.
Уладзімір Ягоўдзік «Атаман-барабан»
Серыя «Ветрачок»
У кнізе «Атаман-барабан» чытачы знойдуць дасціпныя апавяданні пра свойскіх жывёл, якія жывуць побач з людзьмі. Усе яны цікавыя, маюць свой адметны нораў, а галоўнае — чакаюць нашай спагады і дабрыні.
Праілюстравала кнігу мастачка Любоў Максімава.
Выдавец Раман Цымбераў
Набыць можна тут.
Пераклады
Фрэнк Герберт «Дзюна»
«Дзюна» — культавы навукова-фантастычны раман амерыканскага пісьменніка Фрэнка Герберта, які справядліва лічыцца адным з найвялікшых твораў у гісторыі сусветнай фантастыкі. Упершыню апублікаваны ў 1965 годзе, твор адразу заваяваў прызнанне як чытачоў, так і крытыкаў, стаўшы лаўрэатам дзвюх самых прэстыжных жанравых узнагарод — прэмій «Х’юга» і «Нэб’юла».
Але значэнне гэтага твора выходзіць далёка за межы жанру: «Дзюна» зрабіла рэвалюцыю ў фантастыцы, паўплываўшы на літаратуру як такую, а таксама на кінематограф і філасофскія дыскусіі пра будучыню чалавецтва.
Падзеі рамана разгортваюцца на пустыннай планеце Аракіс, вядомай таксама як Дзюна — адзінай крыніцы каштоўнага рэсурсу, які мае ключавое значэнне для ўсёй Галактыкі. Гэта эпічная гісторыя пра ўладу, экалогію, рэлігію, фанатызм і чалавечую волю, якая раскрываецца праз лёс юнага Пола Атрэйдэса — спадчынніка аднаго з Вялікіх Дамоў, якому наканавана стаць цэнтрам эпахальных перамен у сусвеце.
Пераклад з англійскай Ігара Кулікова.
Выдавецтва «Янушкевіч»
Набыць можна тут.
Гесіёд «Паходжанне багоў (Тэагонія)», «Працы і дні»
Гесіёд (канец VIII – пач. VII стст. да н. э.) – першы вядомы на імя старагрэцкі паэт-рапсод, заснавальнік дыдактычнага эпасу. Ён першы ў грэчаскай паэзіі, хто вызначыў сябе як асобу і назваў сваё імя. Гесіёд выступае ў ролі прарока, «пакліканага» музамі абвясціць спрадвечныя праўды, а таксама ў ролі выпрабаванага жыццём чалавека, які добра разбіраецца ў асаблівасцях працы на зямлі.
У кнізе таксама змешчана слова ад перакладчыка, міфалагічны слоўнік і грунтоўны артыкул польскага даследчыка ХІХ стагоддзя Казіміра Кашэўскага «Гесіёд і яго паэмы».
Пераклад Лявона Баршчэўскага.
Выдавец Раман Цымбераў.
Набыць можна тут.
Марэк Гласка «Першы крок у аблоках»
Апавяданні польскага пісьменніка-бунтара Марэка Гласка (1934–1969) — жорсткія, кранальныя, поўныя трывогі і пяшчоты адначасова. Яны сталі голасам пакалення 1950-х — моладзі, расчараванай пасляваенным светам і душнай рэчаіснасцю Польскай Народнай Рэспублікі.
Героі Гласкі кахаюць, працуюць, змагаюцца за сэнс у бязлітасных абставінах, губляюць надзею, п’юць і мрояць. І не чакаюць шкадавання. Гэта літаратура, напісаная з агнём і на нервах, перакладзеная на дзясяткі моў свету і экранізаваная вялікімі рэжысёрамі. Проза Марэка Гласкі дагэтуль чытаецца як выклік.
Пераклад Марыі Пушкінай.
Выдавецтва «Логвінаў»
Набыць можна тут.
Нон-фікшн
Сяргей Кавалёў «Беларуская літаратура перыяду трансфармацыі. Абрысы замглёнага краявіду»
У кнізе разглядаецца літаратура перыяду з 1985 па 2020 гады праз асобныя жанры (паэзія, проза, драматургія, эсэістыка і крытыка), творчыя індывідуальнасці (Кастусь Тарасаў, Алег Бембель (Зьніч), Сяргей Дубавец, Анатоль Сыс, Алег Мінкін, Вялянцін Акудовіч, Макс Шчур, Альгерд Бахарэвіч і інш.), выкарыстоўваюцца розныя літаратуразнаўчыя метадалогіі (даследаванне аўтарскіх стратэгій і траекторый, геапаэтыка, кампаратывістыка і інш.).
Выдавецтва Універсітэта Марыі Кюры-Складоўскай (Люблін, Польшча).
Кніга неўзабаве мае з’явіцца ў продажы на сайце выдавецтва.
Алесь Смалянчук «Раман Скірмунт (1868−1939). Жыццяпіс грамадзяніна Краю». Перавыданне
У цэнтры ўвагі кнігі — біяграфія «краёўца», былога прэм’ера ўрада БНР і сенатара ІІ Рэчы Паспалітай Рамана Скірмунта (1868–1939). Кніга знаёміць з асобай прадпрымальніка, ідэолага «краёвасці», беларускага і польскага палітыка і грамадскага дзеяча, для якога зыходным пунктам публічнай дзейнасці было замілаванне да роднага Краю. Гэты Край пачынаўся з Парэчча на Піншчыне і ахопліваў землі ўсёй гістарычнай Літвы. Краёвы патрыятызм паспрыяў далучэнню Скірмунта да беларускага руху і ўдзелу ў змаганні за незалежнасць Беларусі ў 1918 годзе. Ягонае жыццё і дзейнасць можна лічыць апошнім актам польска-беларускага сімбіёза, які трагічна абарваўся ўвосень 1939 года.
Словы Рамана Скірмунта пра творчы патэнцыял беларусаў, пра шляхетны і талерантны характар беларускага народа прагучалі ў вельмі складаны перыяд айчыннай гісторыі і іх варта помніць. Актуальным застаецца і адзін з галоўных прынцыпаў яго палітычнай дзейнасці, а менавіта прынцып яднання ўсіх беларускіх сіл дзеля пабудовы дэмакратычнай і незалежнай Беларускай дзяржавы.
Набыць можна тут.
Падпісвайцеся на культурныя навіны Reform.news у Telegram