Пашкоджаны будынак Саюза пісьменнікаў у Кіеве. Тетяна Фольварочно / Facebook
«Быць у свеце» стане галоўнай тэмай ПЭН-клуба Украіны ў 2025 годзе. Менавіта пра гэта прапануецца паразважаць украінскім інтэлектуалам у эсэ і падчас публічных дыскусій.
Актуальнасць і важнасць фокуснай тэмы тлумачыць філосаф, пісьменнік, прэзідэнт ПЭН-клуба Уладзімір Ярмоленка: «Ад нас залежыць наша выжыванне. Але гэта немагчыма без іншых. Мы не можам дазволіць сабе застацца незаўважанымі».
Ва ўступным эсэ на «Суспільне Культура» прэзідэнт ПЭН-клуба ўдакладняе, што вайна звужае прастору, але для мовы ўласнага болю ўсё больш і больш не будзе хапаць перакладчыкаў. Таму трэба навучыцца мастацтву перакладу самастойна — «перакладу мовы нашага досведу на мовы чужога досведу».
«Мой свет — працягвае філосаф, — гэта кватэра, склеп, зямлянка, хуткая дапамога, бомбасховішча, акоп, дарога,.. месца на могілках тых, каго я любіў. Я магу вымераць свой свет з дапамогай лінейкі. Ён не будзе нашмат больш за маё цела.
Радыкальнае звужэнне свету. Прынамсі, гэта справядліва.
Прынамсі, мы сканцэнтраваны. Прынамсі, мы бачым мэту.
Але… Ёсць рызыка перасекчы тонкую грань. Станьце засяроджанымі і сляпымі. Станьце выразным — і нябачным.
Крычыце ад болю, але з таго боку, з боку вялікага свету, чутная толькі глухата».
Пераадолець глухату можа дапамагчы культура: «Культура — гэта найперш трансляцыя перажыванняў. Гэта падарожжа праз нетры неразумення. Гэта пераклад неперакладальнага. Таму што вы ніколі не зможаце цалкам перадаць гэты вопыт. Кожны вопыт — гэта іерогліф, шыфр, загадка. Але вы можаце пачаць спрабаваць, — піша філосаф. — Хіба нам няма чаго сказаць вялікаму свету? Хіба мы не павінны расказаць яму нешта не толькі пра сябе, але і пра яго самога? Расказаць яму тое, чаго ён не ведае пра сябе?
Ён можа не ведаць, што вы асабліва шануеце жыццё, калі яно можа пакінуць вас. Тая прыгажосць з’яўляецца там, дзе вы раней бачылі штодзённае, банальнае, штодзённае. Гэтая любоў становіцца мацней праз страту. Гэтая свабода каштоўная перш за ўсё тады, калі яна ёсць. Што быць – значыць быць насуперак».
Быць у свеце азначае ўпускаць у сябе іншы вопыт. Але і пераканаць у тым, што іншыя культуры і народы сёння не могуць абысціся без украінскага досведу: «Сёння, каб быць, мы павінны змагацца за тое, каб наш голас быў пачуты. Змагацца за тое, каб наш твар пазналі. Каб нашы гісторыі нельга было ігнараваць»…
На працягу года за працягам разважанняў на тэму «Быць у свеце» ў выглядзе эсэ розных аўтараў можна сачыць на сайце «Суспільне культуры».
Падпісвайцеся на культурныя навіны Reform.news у Telegram