Евгений Гурин. Фото из личного архива.
Евгений Гурин — один из студентов, который покинул страну из-за угрозы тюрьмы. Сначала парень отсидел 15 суток в 2020 году, а потом ему позвонили из Следственного комитета с предложением прийти на «беседу». На следующий день после «предложения» от силовиков парень был уже в Киеве. Это было в январе 2021 года. В Украине Женя пожил немного, потом поступил в университет в Германии. Мы поговорили с беларусом про активизм, миграцию и возвращение в Беларусь.
По данным отчета «Задзіночанне беларускіх студэнтаў» (ЗБС, «Ассоциация беларусских студентов»), 1479 человек из академической среды подверглись репрессиям и давлению. С задержаниями столкнулись почти 500 студентов, 52 попали под уголовное преследование, а более 260 человек отчислили из вузов по политическим мотивам, по этой же причине работу потеряли не менее 150 преподавателей.
Жене 23 года, сейчас он учится в Германии по направлению бизнес-администрирование. В Беларуси парень учился на бюджете в БГЭУ на «Государственном управлении». Успел проучиться три с половиной семестра, а потом его исключили. Женя признается, что учиться ему нравилось и отношения с одногруппниками были у него очень хорошие. До диплома ему оставалось всего полгода. Когда его группа выпускалась, на вручение диплома они принесли картонного Женю.
«Я вучыўся на факультэце эканомікі-менеджменту, маёй дэканкай была Петрачэнка Алена Уладзіміраўна — вельмі добры настаўнік, але вельмі нядобры чалавек. Яна была адной з тых, хто рэпрэсаваў, а таксама фальсіфікаваў — на выбарчым участку яна была галоўнай у камісіі», — рассказывает Женя.
Парень говорит, что его мечтой было заняться развитием регионов в Беларуси. Евгений вел даже тематический блог в инстаграме — 118.by (прим. цифра соответствует числу регионов в Беларуси).
«Блог 118.by быў створаны падчас першай хвалі каронавіруса — у красавіку ці траўні 2020. Я тады пісаў навуковую працу пра турызм і развіцце рэгіёнаў і зразумеў, што турызм — гэта тая сфера эканомікі і гаспадаркі, якую трэба нам развіваць, у нас ёсць вельмі круты патэнцыал. Беларускі турызм яшчэ шукае інвестыцыі. І мне вельмі захацелася зрабіць нешта крутое для сваёй краіны, карыснае, таму я вырашыў, што спачатку зраблю гэты блог, а потым сваё агенцтва адкрыю. І вось гэты блог вельмі любілі беларусы, нават пасля майго ад’езду. Пісалі мне, пыталіся, чаму блог не абнаўляецца, прасілі парады, куды па Беларусі можна паехаць павандраваць. Зараз я гэты блог, на жаль, не вяду, таму што ў меня няма ніякіх матэрыялаў. Я хацеў пісаць на аснове сваіх вандровак, а не з інтэрнэту інфу браць», — говорит парень.
Вместе с другими студентами Женя входил в студенческий профсоюз и организовывал акции протеста в университете.
«За гэта мне далі пятнаццаць сутак, а потым мне патэлефанавалі са Следчага камітэту наконт крымінальнай справы. Папрасілі прыйсці на допыт як сведку, але ўсе мы ведаем, як сведкі потым апынаюцца ў турме. Таму я вырашыў з’ехаць. Гэта была зімовая сессія, а пасля майго ад’езду мяне адлічылі. Каб падтрымаць неяк беларускае студэнцтва за кратамі, мы з сяброўкай агалілі нашы галовы ў іх падтрымку і хадзілі без валасоў некалькі месяцаў», — говорит Женя.
Германия выделила места в университете для беларусов, которых отчислили из-за репрессий. Женя некоторое время пожил в Украине, Польше и уже потом поступил в немецкий университет по направлению бизнес-администрирование. В Германии парень также волонтерит для беженцев из Украины.
«З самага пачатку вайны ва Украіне я валанцёру. Я жыву ў Франкфурце-на-Одэры — гэта першы горад на мяжы паміж Польшчай і Нямеччынай. З сябрамі мы збіралі данаты і рэчы для людзей, у першыя месяцы вайны людзі былі вельмі стомленыя, таму шмат засталося тут і не хацелі ехаць далей. Я знаходзіў людзям, дзе ім пераночыць, дапамагаў з ежай, з інфармацыяй, набываў ім сімкі, квіткі ў іншыя гарады. Адзін раз да нас прыехаў сляпы ўкраінец. Мае сябры з Польшчы яго пасадзілі ў аўтобус, а я яго ўжо сустрэў. Я дапамог яго легалізаваць, знайшоў яму дапамогу і жытло.
Але ён пабыў да лета і з’ехаў ва Украіну. Ён проста не змог адаптавацца. Яму было вельмі складана ментальна. Ён страціў зрок з-за ракетнага ўдару. А да гэтага ў яго было звычайнае жыцце, была праца, ён ездзіў на ровары. А зараз ён нічога гэтага не мог рабіць. Ён быў у іншамоўным асяроддзі, у іншай краіне, ён не ведаў тут нічога, і адчуваў сябе як чалавек другога гатунку. Таму ён вырашыў з’ехаць ва Украіну, у больш знаёмае асяроддзе. На жаль. Зараз я працую з адным сталым украінцам. Дапамагаю яму, калі трэба нешта набыць, перакласці, звязаць з іншымі валанцёрамі. Ва Усходняй Нямеччыне ёсць прарасейскія дэманстрацыіі, я з сябрамі хаджу туды, как высмеяць іх, каб спрабаваць данесці тое, што трэбна падтрымліваць Украіну ў гэтай вайне», — рассказывает парень.
Женя говорит, что много раз думал, правильно ли сделал, что выступал против репрессий. Прожив не в Беларуси два года, парень говорит честно, что не скучает по Беларуси.
«Я не сумую па сваім мінулым жыцці, я некалькі разоў думаў на гэты конт — ці слушна ўсё я зрабіў? Што ўвогуле можна было зрабіць у краіне, калі б я застаўся? Але я разумею, што не вытрымаў бы далей жыць у Беларусі. Па краіне я не сумую, я хачу туды вярнуцца, але толькі, каб яе дапамагаць развіваць. Бываюць, вядома, моманты, калі хочацца пабачыць родны дом, родны Слуцк, але гэта бывае рэдка. Зараз я вельмі хачу атрымаць адукацыю і палепшыць свае веды ў эканоміцы, палітыцы, актывізме», — объясняет беларус.
На вопрос, поменялся ли он сам за время отъезда из Беларуси, парень говорит, что он стал совсем другим человеком.
«Мне здаецца, у мяне сталі больш праеўрапейскія погляды, больш ліберальныя і больш вольныя. Я пасталеў, больш адказны за сваё жыццё і за іншых людзей. Добра пачаў разумець сябе, цікаўлюся філасофіяй. І гэта мне вельмі падабаецца», — говорит беларус.