Сузаснавальніцы СreateCulture Space ў Вільні Таццяна Штэйнбук і Надзея Ількевіч.
1500 eўра — на рахунку Buy CreateCulture a coffee, новая афіша інвэнтаў на бліжэйшы час і спадзеў на лепшае. Першая хваля падтрымкі прыйшла да СreateCulture Space у Вільні — адной з актыўных культурніцкіх пляцовак у замежжы, якая апынулася ў крызіснай сітуацыі і звярнулася па дапамогу. Сузаснавальніца культурнай прасторы Надзея Ількевіч падзялілася, што 11 лістапада — на будучае двухгоддзе інстытуцыі — ёсць верагоднасць паклікаць усіх не на святочную, а на развітальную вечарынку ў сувязі з праблемамі культурнага хаба. Сітуацыя пакуль яшчэ толькі паварочваецца ў бок хэпі-энду (у лепшым яго значэнні), але расслабляцца не варта. Таму, каб ён адбыўся, Reform.news пагутарыў з адной найвядомейшых беларускіх менеджарак пра тое, у чым адметнасць праекта СreateCulture Space, і чаму так важна, каб пляцоўка працягвала працаваць.
— Надзея, што ўсё ж здарылася? Мы любім вашу пляцоўку і перыядычна даем анонсы на падзеі ў CreateCulture Space. Падавалася, што ў вас усё добра, столькі івэнтаў, а тут такія навіны і розгалас…
— Так, падавалася, што ўсё добра, але вось такія невясёлыя справы. Нагадаю, што CreateCulture Space — некамерцыйная пляцоўка, а гэта значыць, што асноўная наша функцыя — гэта некамерцыйныя паслугі, якія мы прапаноўваем пачаткоўцам у сферы культуры на мінімальнай — то-бок за данаты, альбо на бескаштоўнай аснове. Напрыклад, хтосьці хоча зрабіць выставу, правесці імпрэзу — мы прадастаўляем плошчы абсалютна бясплатна. У нас адкрыты каворкінг, куды прыходзяць працаваць беларусы з IT, праваабаронцы, медыйшчыкі, творчыя людзі — гэта не такая катэгорыя людзей, у якіх ёсць магчымасць аплочваць памяшканне. Сыходзячы з такіх пазіцый, складана стаць устойлівай арганізацыяй.
— Але ў вас столькі ініцыятыў і праектаў. Ці падтрымліваюць вас фонды, культурныя інстытуцыі?
— Падтрымка, якую прапаноўваюць нам міжнародныя арганізацыя і фонды, ёсць, але яна датычыцца праектнай працы. Гаворка ідзе пра невялікія праекты на тры-чатыры месяцы. І мы рабілі іх вельмі шмат. Нагадаю пра ініцыятывы, якія зараз мае CreateCulture Space: гэта Майстэрня карысных праектаў, студыя Perfaratar, дзе музыканты могуць бясплатна запісаць «лайвы», Hidden Jam Session, кінаконкурс «КінаКаляды», і шмат, шмат іншых. Праектная дзейнасць забірае шмат рэсурсаў, увагі, высілкаў, а яшчэ жа застаецца сталая праца, якую не адменіш. Наша каманда невялікая — восем чалавек, а нагадаю, што за год у нас прайшло каля 600 івэнтаў. На жаль, зараз мы не маем 100-адсоткавага пацверджання фінансавання чарговых ініцыятываў. Таму перспектывы вымалёўваюцца не вельмі вясёлыя. Нам трэба плаціць камунальныя, арэнду. З верасня месяца мы жывем, як гаворыцца, за «свае» сродкі. Але на развітальную вечарыну ўсе могуць разлічваць (усміхаецца).
— Мне падабаецца, што вы ставіцеся да праблем з гумарам.
— Гэта нервовае (смяецца).
— Надзея, ды ўсё ж, як так сталася, што пляцоўцы з такой колькасцю культурніцкіх ініцыятываў не ўдаецца стаць на «стабільныя рэйк»і. Гэта нястача — гэта праблема асяродку ці незацікаўленасці донараў у беларускай культуры?
— Тут шмат рэчаў.
— Па-першае, ёсць такая праблема, што не ўсе медыя, як цудоўны Reform.news, пішуць пра культуру і культурніцкія праекты. Напрыклад, мы рабілі канцэрт на самым папулярным даху у Вільнюсе, дзе выступалі беларускія і літоўскія музыканты, але асвятляў гэты івэнт толькі адзін журналіст — беларус Ілья Маліноўскі, які працуе на LRT. Праект «КінаКаляды», якія мы ладзім, таксама не трапляе ў поле зроку медыя, а гэта цікавы чэлендж, падчас якога за 48 гадзін кінематаграфісты здымаюць кароткаметражкі. І заўважу, што гэта наша беларуская эдыцыя глабальнага конкурсу 48 Hour Film Project.
То-бок падзей для асвятлення нямала, мы ўжо і не ведаем часам, які інфаповад зрабіць, каб да нас завіталі журналісты, але яны ўсё не ідуць. Вось толькі навіна пра наша закрыццё «выбухнула», усім стала цікава (смяецца). Натуральна, з-за адсутнасці медыйнай увагі нас часта не бачаць патэнцыйныя спонсары.
— Так, адсутнасць увагі медыя — адзін момант.
— Па-другое, мы не з’яўляемся палітычнай пляцоўкай. Да нас прыязджаюць з выставамі, канцэртамі мастакі, музыканты з Беларусі — нам бы не хацелася б адсякаць гэту частку беларускага асяродку.
Таксама ў нас пакуль не развітая культура данатаў. Мы як пляцоўка забіраем з івэнту 30%. І калі музыканту, скажам, за выступ заданацілі 20 еўра, 6 еўра — ідуць да нас. Такая атрымоўваецца матэматыка.
То-бок усе гэтыя прычыны разам прывялі да таго, што, магчыма, 11 лістапада мы будзем выбіраць фармат вечарынкі — развітальная святочная ці проста святочная. Але, канешне, закрывацца б не хацелася.
— Надзея, тым не менш CreateCulture Space працуе ўжо два гады. Гэта значыць, што вакол вас фарміруецца пэўны асяродак. Ці вы адчуваеце, што ваша праца патрэбная? Адна справа, калі ў людзей няма грошай, каб пакінуць данат, а іншая — калі яны, скажам, не прыходзяць.
— Так у тым-та і справа, што акурат прыходзяць. Калі б людзі не прыходзілі, у нас не было б столькі івэнтаў. Гэта была б пустая пляцоўка, але ў нас часам месцаў няма ў каворкінгу. Людзі падаюць заяўкі на правядзенне івэнтаў, прыходзяць на лекцыі, мерапрыемствы, стасуюцца, робяць «калабы». Такая цікавая дэталь — дзякуючы «сарафаннаму радыё», што ў нас класнае месца, людзі часам прама з цягніка завітваюць да нас проста з валізкамі. Пакідаюць валізку, працуюць у каворкінгу, увечары застаюцца на івэнт, а потым — якія ў каго планы. Я лічу, што гэта слава (смяецца).
— Ці не падумваеце для поўнага цыклу адкрыць гатэльчык?
— У нас, дарэчы, працуе душ — вельмі запатрабаваная паслуга (усміхаецца).
Калі без жартаў, то для нас важна не толькі рабіць івэнты для беларусаў, развіваць асяродак, а таксама ўключацца ў міжнародныя праекты. CreateCulture Space уваходзіць у European Creative Hub Network. Мы — адзіны беларускі хаб, які ўваходзіць у еўрапейскую сетку падобных інстытуцый. Таксама CreateCulture Space — у сябрах Cultural Action Europe — Асацыяцыі дзеячаў культуры ў Бруселі, у згуртаванні Усходняга партнёрства. Для нас важна не замыкацца ў сваім коле, а развіваць міжнародныя кантакты. Каб еўрапейскія эксперты ўдзельнічалі ў беларускіх праектах і наадварот. Мы робім працу па развіцці крэатыўных суполак, прасоўваем беларускую культуру на міжнародным полі. Мне падаецца, гэта важна — стварэнне міжнародных праектаў, калі супрацоўнічаем не толькі адзін з адным, а з літоўцамі, італьянцамі, французамі. Калі мы робім бачнымі культурных гульцоў Беларусі ў свеце.
— Падсумоўваю. То-бок, для вас важна развіваць не толькі культурны асяродак у хабе, але і распавядаць пра беларусаў на міжнародным полі, так?
— Для нас важна развіваць і прафесійныя навыкі беларускіх культурных менеджараў, бо ў беларускай культурніцкай сферы моцная нястача менавіта менеджараў, прадзюсараў, тых, хто ўмее прасоўваць праекты, культуру.
Летась мы ладзілі даследаванне па працы беларускіх культурных менеджараў — для нас важна развіваць гэты напрамак, і ў будучыні, калі ў нас атрымаецца, мы хацелі б запусціць афлайн-майстэрню гэтых адмыслоўцаў.
То-бок, мы адчуваем, што нашу працу ўжо заўважылі — і беларусы ў Вільні, і культурная супольнасць, і замежныя арганізацыі, таму і не хацелася б спыняцца.
— Надзея, давайце ўявім, што ў вас з’явілася фінансавая падтрымка. Які ў вас план падзей, развіцця на гэты яшчэ год? Што вы будзеце рабіць?
— Па-першае, мы хочам зрабіць у гэтым годзе «КінаКаляды»…
— Распавядзіце, калі ласка, тады падрабязней пра гэты праект.
— 48 Hour Film Project — гэта глабальны конкурс, які ладзіцца ў больш чым 100 гарадах. Мы праводзім гэты захапляльны чэлендж для беларусаў у Вільнюсе ўжо тры гады. Задача ўдзельнікаў конкурсу — за 48 гадзін сабраць каманду і зрабіць кароткую кінастужку на пэўную тэму. У нашай беларускай эдыцыі такая тэма — Каляды, бо мы лічым, што гэта тое адметнае свята, традыцыя, якая нас вылучае. У Вільні яшчэ неяк так атрымалася, што няма нейкага адмысловага святочнага івэнту на зімовыя дні, а хочацца адцягнуць людзей ад чарговага перагляду «Іроніі лёсу». Таму наш кіначэлендж -— гэта праява творчасці і спроба пераасэнсаваць вядомае беларускае зімовае свята ў сучасным кантэксце. Каманды з капелюша выцягваюць нататкі з пазначаным жанрам — і пачынаюць здымаць. Напрыканцы ўсе глядзяць, што атрымалася ў кожнай каманды, і святкуюць.
— Выглядае як мінімум весела.
— Як мінімум. Сёлета мы плануем, калі, вядома, атрымаецца, зладзіць «КінаКаляды. Last edition». Мы хочам паказаць найлепшыя працы нашага конкурсу за тры гады, а таксама запусціць чарговую эдыцыю. Атрымалася так, што мяне на наступны год запрасілі стаць прадстаўніком Вільнюса ў глабальным конкурсе. То-бок налета я буду рабіць конкурс і для беларусаў, і для літоўцаў у межах франшызы. У мяне было інтэрв’ю з аўтарам, які прыдумаў гэта ўсё — і мы спадзяемся зрабіць «КінаКаляды», але ўжо ў межах міжнароднага конкурсу. То-бок мы запусцім беларускую тэму ў космас. Так што ў гэтым напрамку справы глабальныя.
— Што яшчэ?
— Таксама мы хочам працягваць развіваць наш Perfaratar. Нагадаю, што гэта пляцоўка з адпаведным абсталяваннем, дзе беларускія музыкі могуць запісаць свой «лайв». У нас ужо запісваліся Света Бень, Сяргей Доўгушаў, Leibonik, Filamaty… Мы хацелі б, каб музыкі цяпер маглі б запісваць у нас не адну песню, а, скажам, тры, нават вялікі канцэрт, як гэта раней было на Belsat Music Live.
Таксама ў планах — развіццё CreateCulture Space як пляцоўкі для мастацкіх праектаў. Апошнім часам мы зрабілі больш за 30 выстаў, і 10 з іх — менавіта з мастакамі з Беларусі. Яны прыводзілі да нас свае працы і рабілі вернісажы. Для нас вельмі важна развіваць гэта кам’юніці, як і кам’юніці дызайнераў.
— Бачу, што планаў хапае.
— Хапае. Калі ў нас з’явіцца магчымасць планаваць у доўгатэрміновай перспектыве, хоць бы на паўгады, то мы збяромся камандай, падумаем і распрацуем класны план — як мы можам быць яшчэ больш карысныя творцам-пачаткоўцам, як можам удзельнічаць у міжнародных праектах і упісваць Беларусь у сучасны еўрапейскі кантэкст.
— Цяпер, калі вы не супраць, давайце зробім наадварот. Калі зрабіць такую рэтраспектыву за два гады вашай дзейнасці, якія б этапы, падзеі вы вылучылі б?
— Я нават вылучыла б не падзеі, а іншае — менавіта фарміраванне асяродку. Мне падабаецца, калі да нас прыходзяць новыя людзі, і іх становіцца ўсё болей і болей з кожным разам. Калі да нас звяртаюцца не толькі зоркі, а менавіта неафіты: «Прывітанне! Я першы раз раблю івэнт. Хачу зрабіць тое і тое». Ці «Можна я ў вас штосьці зраблю?».
Дзякуючы «КінаКалядам» у нас сфарміравалася кінасуполка. У нас была відэамайстэрня, а зараз нашы кінематаграфісты зрабілі ўжо сцэнарную майстэрню. Яны прыходзяць, самі займаюцца, штосьці робяць, мы іх не чапаем (усміхаецца).
Ці яшчэ такі прыклад — як мы пачалі сябраваць з Андрэем Буслом з Hutka Smaсhnaa. Ён спачатку таксама завітаў да нас свае рэчы пакінуць. Потым штосьці прынёс. А потым — раз! — і з’явілася Gallery Hutka Smaсhnaa! То-бок мы не замінаем ідэям, калі хтосьці з кімсьці пачынае супрацоўнічаць, прапаноўвае івэнты, праекты. Гэта вельмі натхняльна назіраць — як яно жыве. Даходзіць да вельмі кранальных рэчаў, калі хтосьці прыехаў з Беларусі і пакінуў для ўсіх цукеркі, зефіркі. Мы нават не ведаем хто, але яны з’явіліся.
— Літоўцы завітваюць у вашу прастору?
— І літоўцы, і іншыя замежнікі. Мы нядаўна рабілі музычны джэм, я прыйшла паглядзець-паслухаць і заўважыла, што на вечарыне абсалютна нікога не ведаю. То-бок сабраліся невядомыя музыканты і пачалі граць разам. 20 чалавек! Ніводнага знаёмага! Значыць, прыходзіць новая публіка і застаецца. Але я ўпэўнена, што нам яшчэ ёсць куды расці — яшчэ не ўсе пра нас ведаюць.
— Надзя, вы распавядаеце пра дзейнасць вашай пляцоўкі, і ў мяне складваецца ўражанне, што нягледзячы на ўсе іспыты, якія беларусы перажылі ў апошнія гады, крэатыўны патэнцыял людзей не знік і мае патрэбу ў раскрыцці, падтрымцы, развіцці. Што вы скажаце на гэта як культурніцкі менеджар?
— Так і ёсць. Гэтаму патэнцыялу проста трэба даць магчымасць раскрыцца. І мы адчуваем, як гэты ток крэатыву пачынае ісці праз наш хаб. Часта многія, хто прыязджаюць з Беларусі, прыходзяць да нас і кажуць: «О, як дома! Ды ў вас тут вайб мінскіх пляцовак у іх лепшыя часы!». Многія згадваюць ОК16, праект Vulica Brasil — тым больш, што наш інтэр’ер распісвалі мастакі Bazinato і Doctor Oy. Мы намагаемся даць беларусам магчымасць быць такімі, якімі яны хочуць — практыкаваць свае каштоўнасці, дапамагаць, купляць працы ў беларускіх мастакоў, зрабіць сваю выставу, выступіць са стэндапам, прачытаць лекцыю.
Ведаеце, звычайна мы пакідаем сабе хаця б адзін выходны ў тыдзень, бо і так працуем 24/7. Але вось бываюць такія цікавыя івэнты, што не вытрымліваеш і прыходзіш. У гэту нядзелю ў нас была дэгустацыя піва ад беларускіх півавараў — і як было не прыйсці?
***
Падтрымаць CreateCulture Space можна, набыўшы кубачак кавы тут.
Падпісвайцеся на культурныя навіны Reform.news у Telegram