Андрей Горват. Фото с личной страницы в Facebook.
Недавно в Вильнюсе при раскопках на горе Гедымина были найдены останки участников восстания 1863-1864 гг., казненных царской властью. Среди них были идентифицированы останки руководителя восстания Кастуся Калиновского — подробно об этом пишет «Радыё Свабода». Осенью 2019 года в Вильнюсе пройдет торжественная церемония перезахоронения погибших, однако до сих пор беларусские власти не проявили никакой заинтересованности к участию в увековечивании памяти повстанцев. Даже того, чтобы в надписях на их могилах присутствовал беларусский язык, пришлось добиваться общественности.
В связи с этим писатель Андрей Горват, автор книг «Радзіва прудок» и «Прэм’ера», 29 марта опубликовал на своей странице в Facebook открытое письмо к министру иностранных дел Беларуси Владимиру Макею. Горват пишет о том, что ему стыдно наблюдать за бездействием властей РБ по отношению к такому событию, как обнаружение останков и перезахоронение национального героя Беларуси, и призывает главу МИДа повлиять на ситуацию.
«Паважаны Уладзімір Уладзіміравіч, не так даўно вы прызналіся ў інтэрв’ю, што прачыталі маю кнігу. То ў мяне ёсць надзея думаць, што зможаце пачуць і зразумець мяне зараз.
Вы, напэўна, ведаеце, што ў Вільні знойдзены парэшткі Кастуся Каліноўскага і паўстанцаў 1863-1864 гадоў. А таксама — што з беларускага афіцыйнага боку не выяўлена ні кроплі інтарэсу.
Ні кроплі інтарэсу. З беларускага афіцыйнага боку.
Я перачытваю гэта, і кожны раз мне становіцца сорамна.
Маю да вас просьбу: зрабіце, калі ласка, вашу работу і на годным узроўні прадстаўце мае інтарэсы за межамі Беларусі. А таксама інтарэсы вялікай колькасці беларусаў, для якіх постаць Кастуся Каліноўскага — гераічная. Я не гісторык, каб запэўніць вас у гэтым, але я беларус і сфарміраваўся на нацыянальнай культуры, у якую вобраз Каліноўскага назаўжды ўпісаны дзеячамі мастацтва як вобраз героя.
У рэшце рэшт, ён сын беларускай зямлі, а ў нашых традыцыях даглядаць магілы продкаў.
Апошнім часам я многа бываю за мяжой і адкрыў для сябе: мы так прагнем чысціні, што прыбіраем нават памяць пра сябе. Нібыта і не стваралі еўрапейскую гісторыю і культуру разам з іншымі народамі.
Уладзімір Уладзіміравіч, вы любіце Парыж? Я люблю. А яшчэ яго любіў наш зямляк Адам Міцкевіч. Аднойчы ў Парыжы ў яго на руках памёр яшчэ адзін наш — Валенцій Ваньковіч. Я знайшоў яго магілу на могілках Манмартр-дэ-Сэн-Дэні, хоць гэта было няпроста. Але пры дапамозе не Міністэрства, а беларускай афіцыянткі Ліды гэтае месца ўжо будзе пазначана на картах, а Ваньковіча падпішуць як беларускага і польскага мастака. Цяпер вы без праблем яго знойдзеце. Уладзімір Уладзіміравіч, калі будзеце ў Парыжы восенню, абрэжце, калі ласка, ружы. Іх трэба абразаць перад зімой. Гэта важна. Ружы вы лёгка пазнаеце — на гаршчочку напісана: “Ад беларусаў з любоўю”. Чорным па белым. Бачна здалёк.
І прабачце за такі тон. Я без злосці. Проста не прывык размаўляць з міністрамі.
Ведаеце, калі я прачытаў, што з беларускага афіцыйнага боку не выяўлена ні кроплі інтарэсу да знаходкі парэштак Кастуся Каліноўскага, я падумаў: “Добра, што Караткевіч не дажыў да гэтага часу”. Але і шкада, што Караткевіч не дажыў, бо ён абавязкова знайшоў бы патрэбныя словы, каб абараніць свайго героя.
Мае словы, мабыць, не такія пераканаўчыя.
Тым не менш, з павагай і надзеяй,
Андрэй Горват, вёска Прудок».
Обращение писателя перепечатали многие беларусские СМИ.