Светлана Тихановская. Фото: Офис Тихановской
Светлана Тихановская выступила с обращением к беларусам в новогоднюю ночь, трансляция началась в 23:46 по минскому времени.
Я тоже злюсь.
Мы думали, что не должно быть так долго. Не должно быть так сложно. Не должно быть столько потерь.
Мы захотели новую страну и новое будущее. И меня тоже злит, что в ответ на это беларусы получили месть, насилие и кризис. Злит, что весь год бюджет страны спускали на долги и машину репрессий – ценой того, что продукты становились всё дороже, а очереди к врачам – всё длиннее. Злит, что нас лишили чувства безопасности в своем доме. Злит, когда мне говорят, что всё было зря.
Мне тоже больно.
За Витольда Ашурка, Дмитрия Стаховского, Андрея Зельцера, Антона Качанова и всех, кого больше нет с нами. За тысячи без вины заключённых, для кого сейчас главная радость – это прогулка в тюремном дворе или письмо с воли. Больно за сотни тысяч беларусов, которые вынужденно покинули свои дома, спасаясь от собственного государства. И за миллионы беларусов, которые остались и живут в неопределённости. За каждого пенсионера, который брошен в одиночестве с мизерной пенсией, и каждого уволенного, который просто не готов быть лояльным. Больно за вымирающие деревни и приходящие в упадок регионы. За места с огромным потенциалом и возможностями.
Мне тоже страшно.
Что, если режим заберет еще одну жизнь? Что, если нам не хватит сил? Что, если нашим детям придется начинать всё сначала? Что, если весь этот путь, в который вложено столько труда, любви и веры, – не приведет к победе?
Я тоже всё это чувствую. И понимаю, как легко сейчас поддаться безысходности.
Всем нам иногда кажется, что в наступившей тьме нет ни единого луча света.
Но это не так. Всё это время, даже в самые тёмные дни, я вижу свет – потому что смотрю на вас. На тех, кто говорит: «Это наша земля, и мы никуда не уйдём». На инженеров, которые создают новое не благодаря условиям, в которые поставлены, а вопреки. На педагогов, которые учат правде, а не идеологии. Врачей, которые спасают жизни, а не репутации начальства. СМИ и общественные организации, которые поднимаются из руин.
Потому что смотрю на тех, кто в ответ на давление и аресты счетов делает бизнес сильнее и устойчивее. На тех, кто пишет мне в Instagram: «Светлана, мы придумали проект помощи беларусам – поддержите?». На наших бабушек и дедушек, которые однажды перестали смотреть госканалы. На тех, кто сейчас остается на темной стороне, чтобы тайно помогать свету. И даже на тех, кто еще не перешел на сторону народа, но начинает осознавать настоящее и задумываться о будущем.
На тых, хто перайшоў на беларускую мову. Тых, хто не дазваляе беларускім навінам знікнуць з першых палос галоўных выданняў свету. На тых, хто нават цяпер, застаючыся ў краіне, адкрывае новыя месцы і стварае новыя суполкі – пакуль старая сістэма адмірае. На тых, хто застаецца валанцёрам, каб дапамагаць іншым.
Я бачу гэтае святло і думаю: мы – нацыя творцаў, не захопнікаў. У любых, нават самых жорсткіх умовах, мы здолеем, мы створым. Так, рэжым не робіцца больш чалавечным і мяккім, але беларусы могуць сябе бараніць, выкарыстоўваць сваю сілу. Мы ствараем – і маем права бараніць створанае. Гэты год паказаў: нават калі нас закатваюць у асфальт, наша вера прарастае – i знішчае яго сваімі каранямі.
Я гляджу на беларусаў і бачу сілу святла. Ад тых, хто настолькі паверыў у новую Беларусь, што зрабіў яе будаўніцтва справай свайго жыцця. І чыё плячо побач кожны дзень. Хто адчыняе самыя розныя дзверы па ўсім свеце. Хто стварае для нашага народа тэлефонную кніжку, у якой цяпер мноства кантактаў. У тэлефоннай кнізе чалавека, які прайграў выбары, застаўся толькі адзін нумар. І званіць па ім з кожным днём усё даражэй. А гудкі – усё даўжэйшыя.
Гэта тыя, хто мабілізуе сотні тысяч беларусаў у плане пад назвай «Перамога». Хто рыхтуецца вызваляць і рэабілітаваць людзей, як толькі гэта стане магчымым. Хто ведае, як за 60 дзён правесці новыя выбары, як уладкаваць галіны ўлады і запэўніць, каб Беларусь заўжды была незалежнай. Нас спрабуюць запужаць, быццам любыя перамены – гэта разруха і галеча. Але мы ўжо дамовіліся пра тры мільярды еўра, каб забяспечыць эканамічную стабільнасць у пераходны перыяд і пачаць доўгачаканыя рэформы.
Так, у 20-м мы аб’ядналіся. І ўжо больш за 500 дзён разам адстойваем свой выбар. Аднак мы ўсё яшчэ вінавацім саміх сябе і адно аднога. За тое, што з’ехалі з краіны. За тое, што засталіся, але сышлі ў падполле. За тое, што маўчым. За тое, што гаворым, але не пра тое. За тое, што баімся. За тое, што дзейнічаем, але не бачым хуткага выніку.
Але ў 21-м кожны для сябе зразумеў, што значыць – быць беларусам. Нават калі нас вырвалі з натоўпу і пакінулі сам-насам з гэтым выбарам, мы ад яго не адмовіліся. Менавіта таму рэжым усё яшчэ паводзіць сябе так, быццам пад вокнамі палаца «незалежнасці» і сёння стаяць сотні тысяч людзей. І цяпер нашая перамога – гэта больш не пытанне выпадковасці ці шанцавання. Гэта пытанне нашай рашучасці. Гатоўнасці ўзяць лёс Бацькаўшчыны ў свае рукі і кожны дзень нязломна ісці да новай Беларусі, пра якую мы ўсе так марым.
Павал Латушка: Дэмакратычнай Беларусі, дзе, як сказаў нацыянальны герой Беларусі Кастусь Каліноўскі, «не народ для ўрада, а ўрад для народа». І я веру ў тое, што вельмі хутка мы абярэм новую ўладу, новы ўрад для новай дэмакратычнай Беларусі.
Аляксандр Азараў: Справядлівай Беларусі, дзе суддзя, пракурор і следчы працуюць не ў змове, а ў згодзе з законам, які для іх вышэй за лаяльнасць.
Вадзім Пракоп’еў: Суверэннай Беларусі, дзе баявы афіцэр, маёр сіл спецыяльных аперацый урачыста атрымлівае медаль за адвагу – у падзяку за тое, што ён абараніў Айчыну ад уварвання захопнікаў, а не за тое, што напаў на пенсіянера або студэнтку.
Зміцер Лукашук: Свабоднай Беларусі, дзе некалі дзяржаўныя, а цяпер грамадскія медыя паказваюць розныя меркаванні, а ў тэлеэфіры ідуць адкрытыя дыскусіі паміж прадстаўнікамі ўлады і апазіцыі.
Таццяна Шчытцова: Адукаванай і здаровай Беларусі, дзе ў школах і лякарнях праца з паперамі не перашкаджае працы з людзьмі.
Валер Кавалеўскі: Самабытнай Беларусі, дзе чыноўнікі, ды і ўсе беларусы, памятаюць свае родныя мясціны – Беражное, Полацк (Марыя Мароз), Рэчыца (Андрэй Стрыжак), Слонім (Улад Кобец) – і мясцовыя ўлады абіраюцца людзьмі, а не прызначаюцца «зверху».
Юлія Міцкевіч: Раўнапраўнай Беларусі, дзе жанчыны самі абіраюць сваё месца, дзе ім быць – у палітыцы, у сям’i (Вікторыя Пальчыс), у ютубе (Таццяна Мартынава) ці на сцэне (Маргарыта Ляўчук) – а не змагаюцца за прызнанне сваіх заслуг, павагі да сябе ці роўнасці.
Павал Лібер: Перспектыўнай Беларусі, дзе прадпрымальнік упэўнены ў бяспецы свайго капіталу і дзе складаюцца чэргі з інвестараў – у стартапы і на заводы.
Юры Рававы: Дзе заробак працоўных дазваляе мець годны дабрабыт, гадаваць дзяцей і вандраваць самім – а не абмяркоўваць заробкі айцішнікаў.
Мікалай Халезін: Творчай Беларусі, што дае свабоду і прастору новым знакамітым дзеячам, пра якіх будуць даведвацца ва ўсім свеце, як пра Марка Шагала і Святлану Алексіевіч…
Наталля Каляда: …Беларусі, якая аднойчы стане сусветным крэатыўным цэнтрам.
Зміцер Фурманаў: Мірнай Беларусі, дзе мур Акрэсціна рухнуў, з Валадаркі створаны музей, і ў краіне больш няма і не можа быць палітвязняў.
Святлана Ціханоўская: Новай Беларусі, дзе я разам з усёй сям’ёй змагу пабачыць святочны зварот новага законна абранага прэзідэнта ці прэзідэнткі. Але да гэтага моманту я буду разам з вамі. Усе мы. І толькі ад нас з вамі залежыць, ці будзе гэты год сапраўды новым.